Kontynuując serię wpisów dotyczących prawnych aspektów w branży game dev, warto zwrócić uwagę na niezwykle istotną w praktyce kwestię kwalifikacji gry komputerowej oraz assetu jako utworu w rozumieniu prawa autorskiego. Kwestia ta jest ważna przede wszystkim z perspektywy doniosłych konsekwencji związanych z zakwalifikowaniem gry lub assetu jako utwór.
Co to jest utwór?
Nie da się przejść do dalszych rozważań bez krótkiego przystanku już na samym początku, żeby pochylić się nad definicją utworu.
Utwór to przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości przeznaczenia i sposobu wyrażenia.
Ustawodawca prezentuje przy tym przykładowy, otwarty katalog dzieł, mogących być przedmiotem prawa autorskiego wskazując, że mogą być nimi m.in. utwory audiowizualne i programy komputerowe.
Ogólna definicja utworu prowadzi do konkluzji, że zarówno asset jak i gra komputerowa może być utworem w rozumieniu prawa autorskiego. To z kolei obliguje nas, żeby każdorazowo tworząc grę lub pojedyńczy asset patrzeć na nie przez pryzmat właściwych przepisów prawa autorskiego.
Utwór. Ale jaki utwór?
Po ustaleniu, że zarówno gra komputerowa jako całość jak i pojedynczy asset mogą być utworem, warto zwrócić uwagę na fakt, że utwór utworowi nie równy.
Prawo autorskie przewiduje bowiem szczególne rodzaje utworów, które rządzą się swoimi specjalnymi prawami. Dla przykładu, w przypadku programów komputerowych, które są szczególnym rodzajem utworów, przewidziany jest inny zakres majątkowych praw autorskich, inne zasady nabywania przez pracodawców majątkowych praw autorskich do utworów czy też węższy jest zakres uprawnień twórcy w sferze praw autorskich osobistych. Kluczowe jest zatem ustalenie czy stworzona przez nas gra lub asset posiada status takiego szczególnego rodzaju utworu, a jeżeli tak, to jakiego. Jest to istotne także dla ustalenia komu przysługują prawa majątkowe do gry jako całości oraz do jej poszczególnych elementów.
Szczególne rodzaje utworów
Prawo autorskie wyróżnia m.in. następujące szczególne rodzaje utworów, które potencjalnie mogą być istotne w ustaleniu prawnoautorskiego statusu gry komputerowej lub assetu: utwór audiowizualny, program komputerowy.
Niestety brak jest legalnej definicji pojęcia zarówno utworu audiowizualnego jak i programu komputerowego. W praktyce jednak, za utwory audiowizualne uznaje się dzieła, które obejmują wiele rodzajów utworów złożonych z dwóch warstw: dźwiękowej oraz wizualnej. Z kolei za program komputerowy uznaje się zbiór komend, przybierający określoną strukturę, mający na celu osiągnięcie konkretnego rezultatu. W kontekście powyższego asset niewątpliwie może być szczególnym rodzajem utworu – co należy każdorazowo oceniać.
A co z grami komputerowymi? Gry komputerowe z kolei stanowią bardzo zróżnicowane oraz złożone dzieła, na które często składają się różnego rodzaju utwory składowe, takie jak: muzyka, grafika czy program komputerowy i te poszczególne elementy mogą być utworami szczególnego rodzaju. Co ciekawe, gry komputerowe jako całość nie stanowią jednak same w sobie szczególnego rodzaju utworu – co w kontekście potencjalnej kwalifikacji gdy komputerowej jako programu komputerowego zostało potwierdzone m.in. przez TSUE w sprawie Nintendo Co. Ltd i inni p-ko PC Box Srl i inni: Gry video nie mogą być uważane za programy komputerowe, ponieważ stanowią złożone multimedialne utwory, wyrażające koncepcyjnie autonomiczne dzieła narracyjne i graficzne i z tego powodu należy uznać je za intelektualne utwory objęte odrębną ochroną prawa autorskiego.
Podobnie, gra komputerowa nie jest utworem audiowizualnym – chociaż tutaj zwracamy uwagę, że zdarzają się stanowiska odmienne. Przeważające stanowisko jest jednak takie, że gra komputerowa nie jest utworem multimedialnym przede wszystkim z uwagi na interaktywny charakter gier komputerowych, zapewniany przez program komputerowy i polegający na możliwości aktywnej ingerencji użytkownika w jej przebieg. Z kolei utwór audiowizualny, ma co do zasady pasywny przebieg.
Innymi słowy, pomimo, że gra komputerowa nie jest utworem szczególnego rodzaju, jej poszczególne elementy, np. oprogramowanie, mogą podlegać szczególnej ochronie za pośrednictwem przepisów dotyczących szczególnych rodzajów utworów. W przypadku zatem skopiowania fragmentu programu komputerowego wykorzystywanego w grze komputerowej, zastosowanie znajdą przepisy o ochronie programów komputerowych, choć cała gra komputerowa, takiej szczególnej ochronie podlegać już nie będzie.
Warto przy tym zwrócić uwagę, że w niektórych porządkach prawnych (np. USA, Niemcy) kwalifikuje się gry komputerowe na podstawie przepisów o programach komputerowych i utworach audiowizualnych. Na podstawie naszych krajowych przepisów jednak tak nie można.
Podsumowując
Gry komputerowe, w świetle polskich przepisów, są to dzieła złożone z wielu różnych utworów, stąd też istotne jest, żeby każdorazowo analizować i kwalifikować dany utwór, składający się na grę komputerową jako całość (w tym dany asset), tak żeby mieć pewność, że zostanie on wykorzystany w grze w sposób legalny, między innymi poprzez stosowne zapisy umowne dotyczące przeniesienia praw autorskich do takiego assetu, które w reżimach właściwych dla szczególnych rodzajów utworów mogą różnić się od zasad ogólnych.
