Rozporządzenie MiCA (Markets in Crypto-Assets) to pierwszy akt prawny Unii Europejskiej, który kompleksowo reguluje prawa i obowiązki emitentów oraz dostawców usług związanych z kryptoaktywami. Celem MiCA jest zapewnienie wysokiego poziomu ochrony inwestorów, w tym szczególnie inwestorów detalicznych, zwiększenie transparentności rynku kryptoaktywów oraz ujednolicenie przepisów regulujących ten rynek w całej Unii Europejskiej. Dzięki MiCA rynek kryptoaktywów zyskuje jasne zasady, co sprzyja bezpieczeństwu inwestycji i rozwojowi branży.
Rodzaje kryptoaktywów regulowane przez MiCA
Rodzaje kryptoaktywów regulowane przez MiCA obejmują cyfrowe reprezentacje wartości lub praw przechowywanych elektronicznie za pomocą technologii rozproszonego rejestru (DLT) lub podobnych technologii.
Rozporządzenie MiCA wyróżnia trzy główne rodzaje kryptoaktywów, które różnią się pod względem cech i poziomu ryzyka. Ten podział ma kluczowe znaczenie, ponieważ decyduje o obowiązkach regulacyjnych firm emitujących kryptoaktywa lub oferujących kryptoaktywa inwestorom. Dzięki jasnym definicjom w MiCA, przedsiębiorstwa mogą dostosować swoje działania do wymogów prawa, a inwestorzy otrzymują lepszą ochronę na rynku kryptoaktywów.
Kategorie kryptoaktywów:
Tokeny powiązane z aktywami (Asset-Referenced Tokens – ART)
Tokeny powiązane z aktywami (asset-referenced tokens, ART) to kryptoaktywa, których celem jest utrzymywanie stabilnej wartości dzięki powiązaniu z inną wartością, prawem lub ich kombinacją – w tym także, z co najmniej jedną walutą urzędową.
ART nie są uznawane za tokeny pieniądza elektronicznego (EMT). Kluczową różnicą jest to, że wartość ART nie może być wyznaczana wyłącznie przez jedną walutę fiducjarną. Jeśli kryptoaktywo opiera swoją wartość na więcej niż jednym mierniku lub na kombinacji aktywów w tym także, z co najmniej jedną walutą urzędową – zostanie zakwalifikowane jako ART.
Emitent tokena ART jest zobowiązany umożliwić jego wykup – albo przez wypłatę środków pieniężnych innych niż pieniądz elektroniczny, odpowiadających wartości rynkowej aktywów powiązanych z tokenem, albo poprzez wydanie tych aktywów.
- MiCA dopuszcza pewną elastyczność w ustalaniu miernika wartości ART, ale wykup musi być możliwy w formie pieniężnej lub poprzez dostarczenie powiązanego aktywa.
- W szczególności, emitent powinien zawsze zapewniać możliwość wykupu w środkach pieniężnych (nie będących pieniądzem elektronicznym), denominowanych w tej samej walucie urzędowej, która została zaakceptowana w momencie sprzedaży tokena.
Tokeny będące E-pieniędzem (E-Money Tokens – EMT)
Tokeny EMT są powiązane z jedną walutą urzędową (np. euro) i pełnią funkcję cyfrowego odpowiednika tradycyjnego pieniądza. Ich kluczową cechą jest gwarancja wykupu po wartości nominalnej.
Emitentami tokenów będących e-pieniądzem mogą być wyłącznie instytucje kredytowe lub instytucje pieniądza elektronicznego. Podmioty te muszą zapewnić posiadaczom tokenów możliwość realizacji prawa do wykupu w dowolnym momencie, po wartości nominalnej i w walucie, z którą dany token jest powiązany.
Przykładem takiego tokenu mogą być stablecoiny powiązane z euro, które dążą do utrzymania parytetu 1:1 z walutą euro. W świetle przepisów MiCA, emitenci takich tokenów będą musieli spełniać rygorystyczne wymogi regulacyjne, w tym posiadać odpowiedni status prawny oraz zapewniać realną możliwość wykupu tokenów po ich wartości nominalnej.
Pozostałe kryptoaktywna
W tej kategorii znajdują się kryptowaluty, które nie zaliczają się ani do tokenów powiązanych z aktywami – takie jak Bitcoin (BTC) czy Ethereum (ETH), które nie mają mechanizmu stabilizacji wartości. Do tej grupy zaliczają się również tokeny użytkowe (utility tokens), które zapewniają dostęp do usług lub towarów oferowanych przez emitenta.
Do tej kategorii zaliczają się również tokeny użytkowe (utility tokens), które dają posiadaczom dostęp do określonych usług lub towarów oferowanych przez emitenta. Token taki można porównać do cyfrowego vouchera lub biletu uprawniającego do skorzystania z konkretnej usługi lub nabycia określonego towaru.
Kryptoaktywa wyłączone z regulacji MiCA
MiCA nie obejmuje wszystkich cyfrowych aktywów. Rozporządzenie wyłącza spod swojego zakresu określone kategorie aktywów cyfrowych, które albo są już regulowane przez inne akty prawne UE, albo nie spełniają definicji kryptoaktywów w rozumieniu MiCA. Przepisy wyłączają z regulacji w szczególności instrumenty finansowe oraz produkty finansowe, które podlegają dyrektywie MiFID II.
Zgodnie z art. 2 ust. 4 rozporządzenia, wyłączeniu ze stosowania MiCA podlegają również:
- depozyty, w tym lokaty strukturyzowane,
- środki pieniężne (chyba że spełniają definicję tokenów będących e-pieniądzem),
- ubezpieczenia, produkty i programy emerytalne.
Niezamienne tokeny (NFT)
Rozporządzenie MiCA nie reguluje także niezamiennych tokenów (NFT), pod warunkiem, że są one rzeczywiście unikalne i niezamienne. Dotyczy to przykładowo cyfrowych dzieł sztuki lub unikatowych przedmiotów kolekcjonerskich w grach komputerowych.
Warto jednak zwrócić uwagę na istotne rozróżnienie – jeżeli emisja kryptoaktywów jako niezamiennych tokenów odbywa się w ramach dużej serii lub kolekcji, może to zostać uznane za wskaźnik ich faktycznej zamienności, co w konsekwencji spowoduje objęcie ich regulacjami MiCA. Ponadto, ułamkowe części unikalnego i niezamiennego kryptoaktywa nie są uznawane za unikalne i niezamienne, więc również będą podlegać przepisom MiCA.
Kryptoaktywa ograniczone do wewnętrznych sieci
Rozporządzenie MiCA nie obejmuje również kryptoaktywów wykorzystywanych w zamkniętych sieciach, takich jak punkty lojalnościowe czy bony akceptowane wyłącznie przez ich emitenta. Ten wyjątek ma zastosowanie do aktywów cyfrowych, które funkcjonują w ograniczonym ekosystemie i nie są przeznaczone do szerszego obrotu na rynku.
Wnioski i Zalecenia
Zachęcamy do skontaktowania się z prawnikiem w celu uzyskania kompleksowego wsparcia prawnego przy określaniu klasyfikacji kryptoaktywów oraz zapewnienia zgodności z przepisami regulującymi rynek kryptoaktywów i instrumentów finansowych.
