Wstęp
W erze cyfrowej, gdzie codziennie przetwarzane są gigantyczne ilości danych, a interakcje społeczne coraz częściej odbywają się za pośrednictwem Internetu, regulacje dotyczące funkcjonowania platform internetowych stają się kluczowe. Jednym z najbardziej dyskutowanych obecnie w tym kontekście aktów prawnych jest Akt o Usługach Cyfrowych (Digital Services Act – DSA). Wprowadza on szereg obowiązków dla tzw. bardzo dużych platform internetowych (very large online platforms – VLOP), w tym obowiązek publikowania repozytoriów reklam.
Czym są bardzo duże platformy internetowe?
Na wstępie warto zdefiniować, czym są bardzo duże platformy internetowe. Według DSA, za bardzo duże platformy internetowe uznaje się te, które mają co najmniej 45 milionów aktywnych użytkowników miesięcznie w Unii Europejskiej. Takie platformy, ze względu na swój zasięg i wpływ na społeczeństwo, podlegają bardziej rygorystycznym regulacjom niż mniejsze podmioty. Status bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej, przyznawany jest przez Komisję Europejską w ramach decyzji. Aktualnie status bardzo dużej platformy internetowej lub bardzo dużej wyszukiwarki internetowej posiadają następujące podmioty:
Obowiązek publikowania repozytoriów reklam
Jednym z kluczowych obowiązków nałożonych przez DSA na VLOPy, jest obowiązek publikowania repozytoriów reklam. Platformy te muszą gromadzić i udostępniać informacje na temat wszystkich reklam wyświetlanych na ich stronach. Repozytoria te muszą zawierać m.in.:
1. Treść reklamy – w tym nazwę produktu, usługi lub marki oraz przedmiot reklamy, jaki był wyświetlany użytkownikom.
2. Dane reklamodawcy – informacje o podmiocie, w imieniu którego reklama jest wyświetlana.
3. Dane podmiotu, który zapłacił za reklamę, jeżeli osoba ta nie jest reklamodawcą – jeśli za reklamę zapłaciła inna osoba niż reklamodawca, konieczne jest także wskazania danych tego podmiotu. Celem takiego wymogu jest wskazanie podmiotu, w którego interesie reklama jest prezentowana. W praktyce sprostanie temu wymogowi może powodować wyzwania. Zwykle dostawcy zmuszeni są bazować w tym zakresie na oświadczeniu reklamodawcy, czy sam płaci za prezentowanie reklamy czy działa w imieniu innego podmiotu. Należy podkreślić, że dostawcy mają obowiązek dołożenia „rozsądnych starań, aby zapewnić prawidłowość i kompletność informacji” (art. 39 ust. 1 DSA).
4. Okres emisji – okres, w których reklama była prezentowana (dacie pierwszego oraz ostatniego zaprezentowania reklamy w ramach interfejsu dostawcy).
5. Grupa docelowa – informacje o tym, do jakiej grupy użytkowników reklama była skierowana (jeśli reklama miała być prezentowana zamierzano konkretnie, co najmniej jednej szczególnej grupie odbiorców usługi). W przypadku reklamy targetowanej, należy wskazać również kryteria targetowania. Kryteriami tymi mogą być np.: wiek, płeć, dotychczasowa aktywność w ramach platformy, obszar geograficzny. Jeśli zastosowane zostały również ewentualne kryteria negatywne tj. kryteria mające na celu wyłączenie kierowania danej reklamy do określonej grupy lub grup odbiorców, również takie kryteria powinny zostać wskazane. Kryteriami negatywnymi mogą być kryteria analogiczne jak wskazane powyżej kryteria pozytywne.
6. Całkowita liczba odbiorców usługi, do których reklama dotarła – chodzi o wskazanie liczby użytkowników, którym reklama została wyświetlona; dodatkowo, w przypadku reklamy targetowanej – dostawcy VLOP są zobowiązani wskazać zagregowaną liczbę odbiorców reklamy w podziale na państwa członkowskie.
DSA przewiduje również, że repozytorium reklam ma:
1. być dostępne w ramach określonej sekcji interfejsu internetowego VLOPów;
2. umożliwiać wyszukiwanie reklam na podstawie wielu kryteriów i niezawodnego narzędzia oraz za pośrednictwem interfejsów programowania aplikacyjnego (ang. application programming interface, API). Obowiązek udostępnienia funkcji wyszukiwania za pośrednictwem API, w praktyce zapewnić ma podmiotom trzecim łatwiejszy dostęp do zawartych w repozytorium informacji oraz tworzenie przez nich własnych narzędzi wyszukiwania.
VLOPy powinny zapewnić, aby repozytorium nie zawierało żadnych danych osobowych odbiorców usługi, którym reklama była lub mogła być prezentowania.
Cel i znaczenie regulacji
Celem wprowadzenia obowiązku publikowania repozytoriów reklam jest zwiększenie przejrzystości w obszarze reklamy internetowej. Dzięki temu użytkownicy mogą lepiej zrozumieć, kto i w jaki sposób próbuje wpłynąć na ich decyzje zakupowe za pomocą reklam. Ponadto, regulacje te mają na celu zapobieganie manipulacjom wyborczym i dezinformacji, które mogą być szerzone za pomocą celowanych kampanii reklamowych.
Konsekwencje dla platform internetowych
Wprowadzenie obowiązku publikowania repozytoriów reklam nakłada na platformy internetowe szereg nowych wyzwań. Muszą one zainwestować w odpowiednie technologie i zasoby ludzkie, aby spełnić nowe wymogi prawne. Ponadto, muszą one działać w sposób przejrzysty i zgodny z prawem, co może wymagać modyfikacji dotychczasowych praktyk biznesowych. Nieprzestrzeganie nowych przepisów może skutkować poważnymi konsekwencjami, w tym wysokimi karami finansowymi.
Wpływ na użytkowników i reklamodawców
Nowe regulacje mają na celu ochronę interesów użytkowników, zapewniając im większą kontrolę i świadomość w zakresie wyświetlanych reklam. Użytkownicy będą mieli dostęp do informacji na temat reklam, co pozwoli im na bardziej świadome korzystanie z usług internetowych.
Dla reklamodawców oznacza to konieczność większej przejrzystości i odpowiedzialności za kampanie reklamowe. Mogą oni napotkać nowe bariery i wyzwania, zwłaszcza w kontekście zgodności z nowymi regulacjami. Konieczność publikowania szczegółowych informacji o kampaniach reklamowych może również wpłynąć na strategię marketingową i budżetowanie kampanii.
Podsumowanie
Akt o Usługach Cyfrowych wprowadza istotne zmiany w zakresie funkcjonowania bardzo dużych platform internetowych. Choć nowe regulacje, w tym obowiązek publikowania repozytoriów reklam, mogą stanowić wyzwanie dla VLOPów i reklamodawców, mają one na celu zwiększenie przejrzystości i ochronę użytkowników przed nieetycznymi praktykami reklamowymi.
Więcej informacji na temat obowiązków nałożonych na bardzo duże platformy internetowe, dostępnych jest w rozdziale IX publikacji „Wdrożenie aktu o usługach cyfrowych w e-commerce”, 2024, wydawnictwo C.H. Beck, którego jestem współautorką.
https://www.ksiegarnia.beck.pl/22073-wdrozenie-aktu-o-uslugach-cyfrowych-w-e-commerce-mateusz-borkiewicz
