Cyber Monday – jak nie dać się oszukać? Cyberbezpieczeństwo klientów e-commerce  

Cyber Monday to dzień pełen wyjątkowych promocji, który przyciąga miłośników zakupów online. Jednak wraz z rosnącą popularnością tej formy handlu, wzrasta również aktywność cyberprzestępców, którzy starają się wykorzystać okazję do nieuczciwych działań. Jak nie dać się oszukać kupując online, na co zwrócić uwagę i gdzie szukać pomocy, kiedy zostaliśmy ofiarą oszustwa?

W okresie wzmożonych zakupów, warto zachować czujność przy realizacji transakcji w Internecie. Wzrost liczby oszustw na popularnych platformach zakupowych, takich jak Allegro, OLX czy Vinted, wskazuje na rosnące zagrożenie w tym obszarze. Cyberprzestępcy coraz częściej tworzą fałszywe sklepy internetowe, oferujące fikcyjne produkty lub wyłudzające dane dostępowe do kont bankowych. Oszuści wysyłają wiadomości phishingowe, które zachęcają do otwarcia zainfekowanych załączników lub kliknięcia w linki prowadzące do fałszywych stron internetowych. Takie strony potrafią wyglądać niemal identycznie jak oryginalne, a ich celem jest wyłudzenie danych logowania, w tym danych do bankowości internetowej.

Jak nie dać się oszukać kupując online? 

Edukacja internautów w zakresie bezpieczeństwa zakupów online staje się kluczowa, zwłaszcza biorąc pod uwagę przerażające wyniki badań, które pokazują brak świadomości Polaków o zagrożeniach, takich jak phishing czy skimming. To uwypukla pilną potrzebę uświadamiania konsumentów o ryzyku związanym z dokonywaniem transakcji w sieci oraz konieczność podejmowania działań chroniących dane osobowe i finanse.

Ministerstwo Cyfryzacji opracowało wskazówki, które pomagają zwiększyć bezpieczeństwo użytkowników w internecie. Ponadto, poradnik zakupowy przygotowany przez CERT Polska zawiera praktyczne porady dotyczące bezpiecznych zakupów online. Zebraliśmy najważniejsze uwagi i wskazówki, które zwiększają szanse na bezpieczne zakupy w sieci, chroniąc jednocześnie dane osobowe oraz finanse.

Jak bezpiecznie kupować online? Praktyczny przewodnik 

Aby bezpiecznie kupować online, zawsze sprawdzaj wiarygodność sprzedawcy, korzystając z opinii na portalach aukcyjnych, forach czy w komentarzach. Ważne jest też dokładne zbadanie danych sklepu, takich jak siedziba, adres, NIP, REGON czy nazwa firmy i ich weryfikacja na stronie KRS. Jeśli firma pod wskazanym adresem nie istnieje lub zajmuje się czymś innym niż handel, lepiej zrezygnować z zakupów. Dodatkowym atutem, który może świadczyć o rzetelności sprzedawcy, jest możliwość płatności przy odbiorze zamówionego towaru.

Dokładnie sprawdzaj adresy stron internetowych, na których robisz zakupy. Podczas szukania produktów online, zwróć uwagę na wyniki wyszukiwania. Obok renomowanych sklepów mogą pojawić się niebezpieczne strony. Oceń jakość strony – poprawność językową, zdjęcia, grafiki. Amatorskie wykonanie może świadczyć o nieuczciwości.

Jak oszuści podszywają się pod znane marki? 

Oszuści często podszywają się pod znane sklepy, stosując drobne zmiany w adresie, takie jak literówki. Fałszywe strony mogą wyglądać bardzo podobnie do oryginałów, dlatego zwracaj uwagę na niespójności – różnice w czcionkach, błędy językowe czy inne detale mogą być sygnałem ostrzegawczym. Jeśli natrafisz na nieznany sklep w wynikach wyszukiwania, sprawdź, co jeszcze oferuje. Zbyt zróżnicowany asortyment, obejmujący na przykład zarówno odzież, jak i maszyny budowlane, powinien wzbudzić czujność.

Ponadto, jeśli trafiłeś na stronę przez link w mediach społecznościowych, wiadomości SMS lub e-mail, zweryfikuj jej domenę, ponieważ może to być próba phishingu.

Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do autentyczności strony, lepiej zrezygnuj z zakupu.

Używaj silnych i unikalnych haseł do różnych kont, aby minimalizować ryzyko wycieku danych. Niezwykle ważne jest również, by nie ulegać presji czasu, którą często stosują oszuści – takie komunikaty jak „ostatnie 5 minut” mogą skłonić do pochopnych decyzji. To popularny trik socjotechniczny, mający na celu zmuszenie cię do szybkich decyzji. Zawsze zachowuj zimną krew i nie daj się ponieść emocjom związanym z rzekomymi rabatami.

Podejrzane sklepy internetowe. Zwróć uwagę na te kwestie 

Przejrzyj regulamin, warunki zwrotu, sposoby płatności i dostawy. Niespójności w tych informacjach to powód do niepokoju.

Spróbuj skontaktować się ze sklepem. Brak możliwości kontaktu, niespójne informacje lub niekompetentne odpowiedzi są sygnałami ostrzegawczymi. W czasach zaawansowanych metod stosowanych przez cyberprzestępców, symbol zielonej kłódki w przeglądarce nie gwarantuje pełnego bezpieczeństwa. Jeśli inne elementy witryny wydają się podejrzane, nie ignoruj swoich obaw.

Jeśli antywirus lub przeglądarka ostrzegają, że strona jest niebezpieczna, nie ignoruj tych sygnałów. Równie podejrzane są niespodziewane prośby od „banku” podczas płatności, np. o dodatkowe działania na koncie. Gdy masz wątpliwości co do autentyczności kontaktu, natychmiast przerwij rozmowę i samodzielnie skontaktuj się z bankiem, korzystając z oficjalnych danych kontaktowych.

Regularnie przeglądaj historię swoich transakcji bankowych i natychmiast kontaktuj się z bankiem w przypadku podejrzeń o nieautoryzowane operacje.

Jak bezpiecznie płacić online?

Dokonując płatności w internecie, kluczowe jest zachowanie czujności i przestrzeganie kilku zasad. Przede wszystkim upewnij się, że strona, na której realizujesz transakcję, jest bezpieczna. Sama obecność zielonej kłódki w pasku adresowym nie wystarczy, ponieważ oszuści coraz częściej wykorzystują certyfikaty SSL do budowy swoich fałszywych witryn. Certyfikat nie gwarantuje uczciwości właściciela strony, dlatego warto dokładnie sprawdzać inne aspekty, takie jak adres URL czy opinie o stronie.

Podczas płatności zwróć uwagę, czy transakcja jest obsługiwana przez renomowanego operatora płatności. Dane logowania, numery kart kredytowych czy kody CVV podawaj wyłącznie na sprawdzonych i wiarygodnych stronach. Pamiętaj, że nieautoryzowane przechwycenie danych karty przez cyberprzestępców może prowadzić do utraty wszystkich środków na koncie.

Na to zwróć uwagę płacąc online

Operatorzy płatności powinni posiadać licencję Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Przed dokonaniem transakcji warto zweryfikować ich obecność na liście nadzorowanych podmiotów oraz sprawdzić, czy nie znajdują się na liście ostrzeżeń publicznych KNF.

Kupując od osób prywatnych, szczególnie za pośrednictwem portali społecznościowych, najlepiej wybierać przesyłkę za pobraniem lub odbiór osobisty z płatnością na miejscu. Nigdy nie podawaj nikomu swoich danych logowania ani kodów Blik. Pieniądze przelewaj wyłącznie wtedy, gdy masz pewność co do tożsamości odbiorcy. W przypadku Blika każdą transakcję potwierdzasz PIN-em w aplikacji mobilnej banku, co zwiększa bezpieczeństwo. Jednak pamiętaj, że operacje Blik są trudniejsze do zablokowania niż tradycyjne przelewy, co oznacza większe ryzyko przy płatnościach do nieznajomych.

Unikaj dokonywania płatności online na komputerach dostępnych publicznie. Korzystając z urządzeń mobilnych, pamiętaj, by nie łączyć ich z otwartymi sieciami WiFi. Upewnij się, że na swoim sprzęcie masz zainstalowany i aktualizowany program antywirusowy. Po dokonaniu płatności, zawsze wyloguj się z konta bankowego i zamknij przeglądarkę.

Padłeś ofiarą cyberprzestępstwa i zostałeś oszukany podczas zakupów online? Podejmij te kroki 

Zakupy w fałszywych sklepach internetowych mogą prowadzić do utraty pieniędzy, a nawet do większych strat. Jeśli padniesz ofiarą cyberprzestępców, podejmij następujące kroki:

• Skontaktuj się z bankiem, który obsługuje Twoje płatności – może uda się anulować transakcję.
• Zgłoś incydent na stronie incydent.cert.pl oraz skontaktuj się z policją.
• Zgłoś sprawę na policję lub do prokuratury – masz prawo złożyć zawiadomienie o oszustwie. W każdej jednostce znajduje się wydział do walki z cyberprzestępczością.
• Warto też ostrzec innych, pozostawiając informacje o fałszywym sklepie na forach internetowych, w mediach społecznościowych, a także w serwisach z opiniami.

Zakupy w fałszywym sklepie internetowym mogą prowadzić do poważnych strat. Najbardziej oczywistą konsekwencją jest utrata pieniędzy za produkty, które nigdy nie dotrą do nas. W gorszym scenariuszu, jeśli cyberprzestępcy zainstalują złośliwe oprogramowanie na naszym urządzeniu, możemy stracić dostęp do wrażliwych danych, takich jak dane logowania czy informacje o kartach płatniczych. Dlatego podczas zakupów online zawsze bądźmy czujni i nie lekceważmy żadnych podejrzanych sygnałów.

Cyberprzestępstwo. Odzyskanie pieniędzy

Jeśli zapłaciłeś kartą, odzyskanie pieniędzy jest możliwe dzięki procedurze tzw. chargeback, która pozwala na zwrot środków przez bank. Wystarczy zgłosić reklamację, opisując sytuację. W przypadku płatności przelewem szanse na odzyskanie pieniędzy są mniejsze, ale zdarzają się przypadki, w których bank może zatrzymać przelew. Często jednak odzyskanie utraconych funduszy jest możliwe dopiero po zatrzymaniu oszustów przez organy ścigania.