Wpis do BDO – czym jest i dlaczego musisz go uzyskać?

Podobnie jak nikt nie spodziewał się hiszpańskiej inkwizycji, tak nikt, a na pewno niewielu, zdaje sobie sprawę z obowiązku wpisu do Bazy Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami (BDO) przed 1 stycznia 2020 roku.

Tymczasem analizując podstawy wyłączenia od obowiązku uzyskania takiego wpisu można dojść do przekonania, że spoczywa on praktycznie na każdym przedsiębiorcy. Jednocześnie brak uzyskania wpisu to ryzyko kar finansowych.

Prowadzisz działalność w sektorze IT: tworzysz strony internetowe, oprogramowanie komputerowe, piszesz aplikacje, czy też tworzysz sterowniki dla maszyn i urządzeń dostarczanych dla przemysłu. Rocznie „zużywasz” więc duże ilości sprzętu komputerowego, który staje się odpadem (wystarczy 5 kg).

Jesteś księgową, twoja działalność rozwija się i coraz lepiej prosperuje. Zatrudniasz kolejne osoby aby zapewnić obsługę rosnącej rzeszy klientów. Podobnie jak twój klient z sektora IT, pracujesz na sprzęcie komputerowym i drukujesz, zużywasz toner. Kupujesz i wymieniasz całe kartridże (w sumie jakieś 5 kg rocznie). Do tego przepaliła ci się świetlówka, którą po prostu wymieniasz, bo ani dla serwisu drukarek ani dla wymiany świetlówek nie opłaca ci się korzystać z usług zewnętrznej firmy.

We wszystkich tych przypadkach przedsiębiorcy mają obowiązek uzyskania wpisu do BDO.

Czym jest BDO?

Baza Danych o Produktach i Opakowaniach oraz o Gospodarce Odpadami to rejestr, w którym gromadzi się informacje m. in. o rodzajach i ilości wytwarzanych odpadów oraz ich wytwórcach, rodzaju i ilości odpadów poddanych przetwarzaniu i zastosowanych procesach przetwarzania. Czy decyzjach z zakresu gospodarki odpadami, z uwzględnieniem pozwoleń na wytwarzanie odpadów i pozwoleń zintegrowanych, i innych decyzji wydawanych na podstawie ustawy o odpadach. Rejestry BDO prowadzone są przez marszałków województw.

Rejestr został uruchomiony 24 stycznia 2018 r. Początkowo funkcjonował w postaci papierowej, jednak już od 1 stycznia 2020 r. BDO będzie prowadzone w postaci elektronicznej.

Prowadzenie działalności gospodarczej bez wymaganego wpisu do rejestru jest zagrożone administracyjną karą pieniężną, nawet do 1 000 000 zł (przy czym raczej nie należy się spodziewać, że inspektorzy WIOŚ będą nakładać maksymalne grzywny za błahe uchybienia). Z kolei za gospodarowanie odpadami niezgodne z informacjami zgłoszonymi do rejestru oraz za brak wniosku o wpis do rejestru lub o zmianę wpisu do rejestru lub o wykreślenie z rejestru albo złożenie wniosku niezgodnie ze stanem faktycznym, grożą kary aresztu albo grzywny.

Kto podlega obowiązkowi wpisu?

Zakres podmiotowy obowiązku wpisu do BDO jest bardzo szeroki i dotyczy również przedsiębiorców, którzy nie zajmują się działalnością gospodarczą w zakresie odbioru, transportu czy zagospodarowania odpadów. Do złożenia wniosku o wpis do BDO, co nie budzi szczególnego zaskoczenia, zobowiązane są m. in. następujące podmioty:

1. organizacje odzysku;
2. wprowadzający pojazdy;
3. prowadzący punkty zbierania pojazdów lub stacje demontażu,
4. wprowadzający sprzęt elektryczny i elektroniczny lub autoryzowani przedstawiciele;
5. zbierający zużyty sprzęt;
6. wprowadzający baterie lub akumulatory,

(…) ale też

7. wytwórcy odpadów obowiązani do prowadzenia ewidencji odpadów.

I tu leży źródło obowiązku, o którym wie bardzo niewielu przedsiębiorców. Również tych prowadzących jednoosobowe działalności gospodarcze czy skupiających się na działalności o charakterze biurowej, którym wydaje się, że produkują wyłącznie odpady komunalne (czym jest odpad komunalny w działalności gospodarczej to materiał na oddzielny wpis).

Szczegółowy wykaz rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów, określa załącznik do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 12 grudnia 2014 r. w sprawie rodzajów odpadów i ilości odpadów, dla których nie ma obowiązku prowadzenia ewidencji odpadów. Pod zawartymi w nim kodami odpadów kryją się m. in. odpady w postaci zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. W tym tonery, kartridże, sprzęt komputerowy oraz baterie i akumulatory. Przykładowo, wytworzenie więcej niż 5 kg zużytych komputerów rocznie (w praktyce np. 3 laptopy) może wiązać się z obowiązkiem wpisu do BDO i to nawet jeśli ich odbiór prowadzi wyspecjalizowana firma.

Z kolei na stronie BDO zawarta jest lista przykładowych podmiotów, które w wyniku prowadzenia swojej działalności są zobowiązane do uzyskania wpisu do Rejestru-BDO – i tak:

1. sklepy spożywcze i sklepy wielkopowierzchniowe,
2. firmy budowlane, remontowe,
3. gabinety lekarskie, w tym stomatologiczne,
4. gabinety kosmetyczne i zakłady fryzjerskie,
5. rolnicy powyżej 75 ha ziemi,
6. warsztaty samochodowe,
7. warsztaty rzemieślnicze,
8. zakłady produkcyjne.

Mimo że na liście przykładowych podmiotów nie ma firm z sektora IT czy, bardziej ogólnie, firm, które prowadzą działalność „za biurkiem”. To również i one mogą podlegać wpisowi do BDO.

Konieczna weryfikacja

Warto więc dokonać wstępnej weryfikacji obowiązku wpisu do BDO przez narzędzie udostępnione przez Ministerstwo Klimatu. Warto również zweryfikować umowy zawarte z podmiotami, które świadczą usługi w zakresie utrzymania biur oraz serwisu sprzętu komputerowego. Na ich podstawie można w niektórych wypadkach określić status wytwórcy odpady, od którego zależy obowiązek wpisu do BDO. Jak wskazuje się na stronie www.bdo.mos.gov.pl:

„przedsiębiorca, który podpisze umowę na świadczenie usług w zakresie budowy, rozbiórki, remontu obiektów, czyszczenia zbiorników lub urządzeń oraz sprzątania, konserwacji i napraw, nie będzie wytwórcą odpadów. W takim przypadku wytwórcą odpadów będzie podmiot, który świadczy usługę, chyba że umowa o świadczenie usługi stanowi inaczej. W związku z powyższym warto dokładnie przeanalizować zapisy umowy, aby podmiot świadczący usługę nie zastrzegł sobie, iż nie będzie wytwórcą odpadów powstałych w związku ze świadczoną usługą.

Przykładowo, jeśli w Twojej firmie ulegną zużyciu / uszkodzeniu świetlówki (tj. odpad niebezpieczny o kodzie 16 02 13*), a nie chcesz się wpisywać do rejestru w BDO jako wytwórca odpadów, możesz zlecić wykonanie usługi konserwacji i naprawy oświetlenia firmie prowadzącej taką działalność. Wtedy zgodnie z ustawą z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, to firma świadcząca usługę konserwacji i naprawy oświetlenia będzie wytwórcą odpadów i to ona będzie zobowiązana do wpisu do rejestru w BDO”

Dlatego warto zadbać o odpowiednie postanowienia w umowie, dzięki którym można zastrzec, że to właśnie firma świadcząca usługę odpowiada za odpady. W niektórych przypadkach może to być podstawa do uznania, że obowiązek wpisu do BDO nie zachodzi.

Autor:
radca prawny Tomasz Miś