Specjalistyczne sądy własności intelektualnej

Nowelizacja, o której mowa, wprowadza do kodeksu postępowania cywilnego (kpc) całkowicie nowy dział: „Postępowanie w sprawach własności intelektualnej”. Poniżej omawiamy najważniejsze zmiany zawarte w ustawie.

Specjalistyczne sądy

Sprawy własności intelektualnej będą rozpoznawały specjalnie do tego celu powołane wydziały czterech sądów okręgowych i dwóch sądów apelacyjnych. Przy czym Sąd Okręgowy w Warszawie będzie jedynym sądem, który zajmie się sprawami własności intelektualnej dotyczącymi:

• programów komputerowych;
• wynalazków;
• wzorów użytkowych;
• topografii układów scalonych;
• odmian roślin;
• tajemnic przedsiębiorstwa o charakterze technicznym.

Tego typu sprawy często są bardzo skomplikowane, także pod względem prawnym, więc orzekać mają w nich odpowiednio do tego przygotowani sędziowie. Będą oni musieli przejść profesjonalne szkolenia, które zaznajomią ich ze specyfiką tego typu spraw i adekwatnymi przepisami prawa.

Jakie spory tam skierować?

W nowym brzmieniu kpc znajdziemy definicję sprawy własności intelektualnej, która pozwoli zidentyfikować sprawy mające trafić do specjalistycznych sądów. Zaliczymy do nich sprawy o:

• zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji;
• ochronę dóbr osobistych w zakresie, w jakim dotyczy ona wykorzystania dobra osobistego w celu indywidualizacji, reklamy lub promocji przedsiębiorcy, towarów lub usług – czyli np. znaków towarowych;
• ochronę dóbr osobistych w związku z działalnością naukową lub wynalazczą.

Obowiązkowy pełnomocnik

Zgodnie z nowymi przepisami, w postępowaniach w sprawach własności intelektualnej strony domyślnie muszą korzystać z pełnomocnika. Takim pełnomocnikiem może być, jak dotychczas, adwokat lub radca prawny. Co ciekawe, nowelizacja umożliwia reprezentowanie strony w sądzie w sprawach własności intelektualnej także przez rzecznika patentowego.

Pomoc pełnomocnika nie jest obowiązkowa w dwóch przypadkach – jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20.000,00 zł lub jeśli sąd zwolnił stronę z obowiązku korzystania z pełnomocnika. Zwolnienia takiego sąd może dokonać na wniosek strony lub samodzielnie (z urzędu), o ile sprawa jest na tyle mało skomplikowana, że nie uzasadnia obowiązkowego zastępstwa przez pełnomocnika.

Pozyskiwanie dowodów

Ustawa wprowadza też nowe możliwości zabezpieczania i wyjawiania dowodów, a także wzywania do udzielenia informacji. W sprawach własności intelektualnej dowody lub informacje często znajdują się w posiadaniu strony przeciwnej lub podmiotu trzeciego. Co więcej, istnieje duże ryzyko, że jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone przed złożeniem pozwu, w trakcie postępowania może się okazać, że już nie istnieją lub są z różnych powodów niedostępne. Nowe przepisy mają pozwolić uniknąć takich sytuacji i ułatwić skompletowanie dowodów umożliwiających wydanie prawidłowego, adekwatnego orzeczenia w sprawie.

Cel zmian

Sprawy własności intelektualnej stanowią coraz większą część postępowań sądowych. Często są przy tym bardzo skomplikowane i wymagają znajomości wysoce specjalistycznych regulacji prawnych. Istotnie wpływa to na szybkość i jakość rozpoznawania tego typu sporów przez sądy cywilne i gospodarcze. Ponadto wyroki wydawane przez sądy rozproszone po całym kraju, często się różnią w bliźniaczo podobnych sprawach. Nowa treść kpc ma stanowić podstawę do tego, by sprawy własności intelektualnej mogły być rozstrzygane nie tylko szybciej, ale przez wyspecjalizowane sądy, w których orzekać będą odpowiednio przygotowani do tego typu spraw sędziowie. Ma też znacząco ujednolicić orzecznictwo. Na efekty czekamy z ogromną nadzieją.

Autor: Adwokat Joanna Szumiło