Nowelizacja Kodeksu Postępowania Cywilnego

Przedstawiamy subiektywną (bo z uwagi na obszerną ilość zmian nie ma możliwości ujęcia ich wszystkich kompleksowo w krótkiej formie) listę najważniejszych zmian kodeksu postępowania cywilnego, która weszła w życie 1 lipca. Szczególnie istotne z punktu widzenia przedsiębiorców to wprowadzenie nowego działu dotyczącego postępowań z udziałem konsumentów.

1. Zmiany w zakresie właściwości rzeczowej sądów

– podwyższenie wartości do 100.000 zł dla spraw, które w pierwszej instancji będą rozpatrywane przez Sądy Rejonowe

– uzależnienie właściwości rzeczowej sądów w sprawach o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym od wartości przedmiotu sporu

2. Postepowanie uproszczone i tzw. roszczenia bagatelne – modyfikacje

– tzw. roszczenia bagatelne podwyższone z 1000 zł do 4000 zł

– przy roszczeniach bagatelnych, nawet gdy strona domaga się wysłuchania na rozprawie, będzie możliwość rozpatrzenia sprawy na posiedzeniu niejawnym

– uzasadnienie wyroku może ograniczać się do wyjaśnienia podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa (art. 505⁸ § 4 k.p.c.)

3. pouczenie sądu o prawdopodobnym wyniku sprawy

– dodano do art. 156¹  kpc paragraf 2, zgodnie z którym pouczenie może dotyczyć wykładni przepisów prawa mogących znaleźć zastosowanie w sprawie, a także faktów, które na danym etapie sprawy mogą zostać uznane za bezsporne lub dostatecznie wykazane.

– za przyczynę wyłączenia sędziego nie uważa się udzielania ewentualnych pouczeń.

4. Posiedzenie przygotowawcze i plan rozprawy

– złagodzenie rygorów dotyczących udziału w posiedzeniu przygotowawczym oraz dopuszczenie możliwości poprzestania na wezwaniu do udziału w posiedzeniu przygotowawczym jedynie pełnomocników stron (art. 205⁴ k.p.c.)

– pouczenia rozdzielone od tych dot. posiedzenia przygotowawczego

– możliwość rozstrzygnięcia sprawy na posiedzeniu niejawnym po posiedzeniu przygotowawczym

– wniosek o przeprowadzenie rozprawy musi się wiązać z wnioskiem o przesłuchanie strony

– możliwość przeprowadzenia posiedzenia przygotowawczego w trybie zdalnym

– protokół wyłącznie w formie pisemnej

– nie dojdzie do umorzenia postepowania w całości jeśli nie stawi się strona – wystarczy stawiennictwo pełnomocnika

-> PLAN ROZPRAWY art. 205 ¹⁰ kpc

Uregulowano, że strony opracowują projekt planu rozprawy i sąd zatwierdza to w formie postanowienia (możliwość zmiany tego postanowienia)

– doręcza się go stronom (jeśli są zobowiązania dla stron to doręcza się niezależnie od doręczenia pełnomocnikom)

– postanowienie nie jest zaskarżalne

– nowe wnioski dowodowe można składać do momentu zatwierdzenia projektu planu

4. Wymogi formalne pism procesowych

Nowy przepis nakłada na pisma wnoszone przez adw./r.pr dodatkowy wymóg, w postaci wyodrębnienia w ich konstrukcji oświadczeń, twierdzeń oraz wniosków. Kategorie te obejmują między innymi:

• zarzuty formalne i merytoryczne,
• wnioski formalne,
• oświadczenia procesowe

Aby uniknąć nieporozumień warto wyodrębnić w petitum każdego pisma oświadczenia, twierdzenia i wnioski. Są głosy aby usunąć z pisma oznaczenie „uzasadnienie” (moim zdaniem jest to zbyt daleko posunięte – wystarczy, że dopilnujemy, aby wnioski dowodowe znalazły się w petitum).

Brak wyodrębnienia wniosków dowodowych w petitum =  sąd pozostawi bez rozpoznania, nie wywołają skutków – sąd nie wyda rozstrzygnięcia w tym zakresie.

Jeśli do tej pory wniosek dowodowy składaliśmy w formie załącznika dowodowego (z uwagi na obszerność pisma) to zgodnie z uzasadnieniem nowelizacji konieczne jest formułowanie w petitum pisma wniosków dowodowych

Art. 128¹ [Wnioski dowodowe] Pismo wnoszone przez stronę zastępowaną przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej powinno zawierać wyraźnie wyodrębnione oświadczenia, twierdzenia oraz wnioski, w tym wnioski dowodowe. Jeżeli pismo zawiera uzasadnienie, wnioski dowodowe, zgłoszone tylko w tym uzasadnieniu, nie wywołują skutków, jakie ustawa wiąże ze zgłoszeniem ich przez stronę.

6. zamknięcie rozprawy i wydanie rozstrzygnięcia na posiedzeniu niejawnym jeżeli miałoby się to przyczynić do sprawniejszego rozpoznania sprawy (podobny przepis już funkcjonował na mocy ustawy covidowej) art.224 kpc ALE należy strony uprzedzić i dać możliwość przedstawienia stanowiska ostatecznego na piśmie (zamiast mowy końcowej)
7. wyłączenie sędziego nie będącego członkiem składu orzekającego stanowi nadużycie prawa np. sędzia który w toku sprawy orzekał co do istotnego dowodu, ale nie wydawał wyroku.
8. Przywrócenie dewolutywności zażaleń

– art. 394 § 4 kpc zażalenia poziome jako wyjątek

– art. 764 ⁴ kpc postanowienia dot. podziału uzyskanej sumy egzekucyjnej rozpoznawane przez sąd II instancji

9. Nowe zasady sporządzania uzasadnień postanowień wydanych na posiedzeniu niejawnym

– z urzędu, bez wniosku strony

Art. 357 kpc – doręczenie postanowienia z uzasadnieniem otwiera termin na zaskarżenie

10.Wnoszenie pism terminowych do sądu po nowelizacji

– dot. również paczki powyżej 2 kg

– dopuszczalność nadania pisma przesyłką nierejestrowaną

– ograniczenie operatorów do POCZTY POLSKIEJ -> Art. 165 operator świadczący pocztowe usługi powszechne na terytorium RP (definicja może budzić dylematy)

Art.132 § 1. Kpc (nowa treść oświadczenia)

W toku sprawy adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy oraz Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej doręczają sobie nawzajem bezpośrednio odpisy pism procesowych z załącznikami. W treści pisma procesowego wniesionego do sądu zamieszcza się oświadczenie o doręczeniu odpisu pisma drugiej stronie albo o jego nadaniu za pośrednictwem operatora, o którym mowa w art przesyłką poleconą. 165§ 2. Pismo niezawierające powyższego oświadczenia podlega zwrotowi bez wzywania do usunięcia tego braku.

Adres do doręczeń przedsiębiorcy wpisanego do CEIDG

Art.136 § 5 k.p.c. Strona będąca przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej ma obowiązek zawiadamiać sąd o każdej zmianie adresu do doręczeń, o którym mowa w art. 133 § 2 ¹ . Przepisy § 2 i 3 stosuje się odpowiednio.

Art. 139 § 2 ¹ . Jeżeli stronie będącej przedsiębiorcą wpisanym do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej nie można doręczyć pierwszego pisma w sprawie w sposób przewidziany w artykułach poprzedzających lub w § 1 ze względu na nieujawnienie w tej ewidencji zmiany adresu do doręczeń, pismo to doręcza się na adres, pod którym strona zamieszkuje. W razie potrzeby doręczenia stronie pisma w sposób przewidziany w art. 139 ¹ koszty doręczenia obciążają tę stronę niezależnie od wyniku sprawy.

11. Nowy rodzaj postępowania odrębnego (z udziałem konsumentów)

Nowelizacja KPC wprowadza nowy rozdział w zakresie spraw o roszczenia konsumenta przeciwko przedsiębiorcy oraz o roszczenia przedsiębiorcy przeciwko konsumentowi (jeżeli konsument ten jest stroną postępowania). Powództwo będzie mogło być wytoczone przez konsumenta przed sąd właściwy dla swojego miejsca zamieszkania. Nowe przepisy przewidują również możliwość wystąpienia z powództwem także wobec przedsiębiorcy, który zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej.

– konsument może wytoczyć powództwo wg swojego miejsca zamieszkania

– na przedsiębiorcy będą ciążyły restrykcje z postępowania gospodarczego (ale nie na konsumencie) przedsiębiorca będzie zobowiązany do przedstawienia wszystkich twierdzeń i dowodów w pozwie lub w odpowiedzi na pozew w terminie nie krótszym niż 2 tyg.

– jeśli przedsiębiorca przed wytoczeniem powództwa zaniechał/uchylił się od udziału lub uczestniczył w złej wierze w próbie dobrowolnego rozwiązania sporu to sąd będzie mógł go obciążyć kosztami procesu, a nawet podwyższyć je dwukrotnie.

12. Rozszerzenie zakresu mediacji

– dopuszczono możliwość objęcia mediacją roszczeń niezgłoszonych w pozwie (!!!)

– możliwość wskazania sądu właściwego do zatwierdzenia ugody strony (możliwość połączenia roszczeń z różnych postępowań), bez naruszenia właściwości wyłącznej

13. Zarzut potrącenia z art. 203 ¹ kpc, rozszerzono o nowe kategorie wierzytelności
14. Postępowanie egzekucyjne

– doręczenia elektroniczne

– usprawnienie egzekucji roszczeń wobec dłużników posiadających braki w organach (nie będzie to stanowić podstawy do zawieszenia postępowania egzekucyjnego)

– rozpoznawanie zażaleń na najistotniejsze kwestie przez sąd II instancji

– w postępowaniu egzekucyjnym, gdy stronie przysługuje środek zaskarżenia, sąd będzie z urzędu uzasadniał i doręczał wraz z uzasadnieniem postanowienie wydane na posiedzeniu niejawnym (art. 766¹ § 1 k.p.c.)

– minimalna wartość postąpienia w licytacji

15. Pełnomocnictwo

– wprowadzono pełnomocnictwo do doręczeń pism procesowych

– pełnomocnictwo procesowe obejmuje również prawo do złożenia skargi kasacyjnej

16. Odsetki od kosztów zastępstwa procesowego w wyroku sąd orzeka z urzędu
17. Regulacje postępowania zabezpieczającego w sprawach dot. własności intelektualnej

– wprowadzenie terminu 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o naruszeniu na złożenie wniosku o zabezpieczenie

– wprowadzenie jako zasady rozstrzygania wniosków po wysłuchaniu obowiązanego

– obowiązek informowania sądu czy prawo wyłączne, którego wniosek dotyczy podlegało lub podlega procedurze unieważnienia oraz obowiązek wzięcia pod uwagę przez sąd ryzyka unieważnienia prawa przy badania zasadności wniosku