Wyższe koszty uzyskania przychodu a honorarium autorskie

Coraz więcej pracodawców decyduje się na wdrożenie modelu umożliwiającego stosowanie podwyższonych (50%) kosztów uzyskania przychodu (KUP). Podwyższone koszty stosuje się do części wynagrodzenia pracownika za przeniesienie autorskich praw majątkowych do stworzonych przez niego utworów, czyli do tzw. honorarium autorskiego. W praktyce model oznacza, że obniżeniu ulega podstawa obliczenia podatku dochodowego pracowników, a tym samym wynagrodzenie wpływające na ich rachunek bankowy jest wyższe. Takie rozwiązanie jest korzystne nie tylko dla pracowników, ale również pracodawców, którzy mogą zaoferować wyższe wynagrodzenia, zwiększając tym samym swoją konkurencyjność na rynku pracy, bez ponoszenia wyższych kosztów.

W jaki sposób można obliczyć wysokość honorarium autorskiego?

Temat jest o tyle dyskusyjny, że podejście organów w tym zakresie zmieniło się już kilkakrotnie, pomimo braku formalnej zmiany przepisów. Jeszcze do niedawna standardowa metoda kalkulacji honorarium autorskiego opierała się na czasie poświęconym przez pracownika na pracę twórczą. Czas ten był odpowiednio ewidencjonowany, a następnie ilość godzin mnożona była przez stawkę godzinową pracownika. Tak obliczone wynagrodzenie stanowiło honorarium, do którego zastosowanie miały 50% koszty uzyskania przychodu.

Metoda ta została jednak zakwestionowana przez organy podatkowe, które coraz częściej odmawiały wydania pozytywnych interpretacji podatkowych wskazując, że fakt poświęcenia określonego czasu na pracę twórczą nie oznacza, że praca ta wykonywana była efektywnie, a nawet że doprowadziła do rzeczywistego powstania jakiegokolwiek utworu. Tym samym, w ocenie organów, kwota obliczona w oparciu o czas pracy twórczej nie odzwierciedlała rzeczywistej wartości utworu przeniesionego na pracodawcę.

Jednocześnie organy coraz częściej wskazywały na konieczność ustalenia honorarium autorskiego tak, aby stanowiło ono rynkową wartość utworów. Pracodawcy zaczęli więc opracowywać modele kalkulacji wynagrodzeń oparte, przykładowo, na stałej zryczałtowanej i z góry określonej w umowie z pracownikiem wysokości honorarium obliczanej m.in. z uwzględnieniem posiadanych przez pracownika kwalifikacji, doświadczenia czy zadań przypisanych do jego stanowiska. Model ten nie był jednak idealny – wiele wątpliwości pojawiało się przykładowo w sytuacji, gdy pracownik był nieobecny w pracy, chociażby ze względu na chorobę czy urlop. Kontrowersje budziło też to, czy miesięczna kwota wypłacana w stałej wysokości, nawet w sytuacji, gdy pracownik był na zwolnieniu lekarskim (pobierał zasiłek chorobowy), powinna być uwzględniania przez ZUS przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

Kompromis, który może ułatwić przedsiębiorcom wdrażanie modelu 50% KUP (…)

(…) to rozwiązanie zaproponowane niedawno w interpretacji indywidualnej wydanej przez dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej. Organ uznał, że honorarium autorskie może być skalkulowane jako iloczyn stawki godzinowej i godzin przeznaczonych na wykonanie utworu zgodnie z ewidencją pracy. Kluczowe jest, aby stawka godzinowa pracownika ustalana była na podstawie rynkowej wartości jego prac.

Takie rozwiązanie stanowi istotne ułatwienie dla pracodawców- mogą oni wykorzystać funkcjonujące u nich standardowe narzędzia do ewidencjonowania czasu pracy i na tej podstawie obliczać kwotę honorarium autorskiego – przy założeniu, że oferowania przez nich stawka godzinowa pracowników będzie miała charakter rynkowy.

Autor: aplikant adwokacki Marta Maliszewska