Game Dev Law: Rola znaków towarowych w zarządzaniu assetami

Kontynuując serię artykułów poświęconych prawnym aspektom branży Game Dev, wskazać należy także na kwestie dotyczące potencjalnego wykorzystywania przy tworzeniu gier wideo także znaków towarowych (znaków, które objęte są dodatkową ochroną prawną). Istotnym z perspektywy tworzenia gry jest dochowanie należytej staranności przy ocenie, czy stworzony przez nas produkt nie narusza czyjegoś prawa ze znaku towarowego, ponieważ takie właśnie naruszenie może mieć bardzo daleko idące konsekwencje – w tym także potencjalnie zakaz dystrybucji gry.

Szczególna ochrona znaków towarowych w świetle assetów

W pierwszej kolejności należy wskazać, że dany asset (nazwa, logotyp, dźwięk, wzualizacja w grze, tytuł gry) może być zgłoszony lub zarejestrowany jako znak towarowy, a jego wykorzystanie wymaga zgody uprawnionego. Prawo ochronne na znak towarowy udzielane jest na 10 lat i może być przedłużane na kolejne okresy.

Co szczególnie istotne, ochrona danego assetu wynikająca z rejestracji go jako znaku towarowego może mieć różny zakres terytorialny. Wynika to przede wszystkim z możliwości rejestracji znaku towarowego na terytorium danego kraju (np. Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej) lub chociażby na terenie całej Unii Europejskiej – w Urzędzie Unii Europejskiej do spraw Własności Intelektualnej. Istnieją również międzynarodowe znaki towarowe, tj. zgłoszone w międzynarodowym Urzędzie ds. Własności Intelektualnej WIPO z wyznaczeniem poszczególnych krajów.

Znak towarowy chroni wykorzystywanie danego elementu w danych klasach towarów i usług oraz służy do odróżniania towarów/usług jednego przedsiębiorcy od towarów/usług innego przedsiębiorcy. Istnieją znaki, które korzystają z rozszerzonej ochrony (tzw. znaki renomowane), niezależnie od zgłoszonych klas towarów/usług, np. znak Apple, Coca-Cola czy BMW (najczęściej są to marki warte miliardy dolarów – stąd ich szczególna ochrona wykraczająca poza klasy). Nie można wprowadzić na rynek chociażby samochodu marki Google – na bazie swojej renomy Google mogłoby zabronić nam korzystania z ich marki.

Naruszeniem znaku towarowego jest nie tylko wykorzystanie identycznego znaku towarowego dla identycznych towarów/usług, ale także:

• wykorzystanie identycznego/podobnego znaku dla identycznych/podobnych towarów/usług, jeżeli zachodzi ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia;

• wykorzystanie identycznego/podobnego znaku towarowego w odniesieniu do jakichkolwiek towarów/usług, jeżeli używanie znaku może np. przynieść używającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla renomy znaku wcześniejszego.

No dobrze, to jak uniknąć naruszenia?

Odpowiadając na powyższe pytanie, trzeba niestety napisać, że nie da się w praktyce być pewnym uniknięcia naruszenia czyjegoś prawa do znaku towarowego. Element gry, który stworzyliśmy prawdopodobnie jest sumą wielu innych elementów, które wcześniej jako twórcy widzieliśmy – co naraża nas na potencjalne naruszenia (nawet, jeśli niecelowe). Co jednak istotne, przed wydaniem gry wideo jako twórcy możemy dochować należytej staranności w zakresie weryfikacji naszych assetów (w tym również pod kątem znaków towarowych).

Podstawowym działaniem, jakie możemy podjąć w celu weryfikacji potencjalnego naruszenia przez stworzony przez nas element gry praw wynikających ze znaku towarowego przysługujących innym osobom, jest dokonanie weryfikacji baz znaków towarowych poszczególnych urzędów do spraw własności intelektualnej. Co istotne, dokonywane przez nas działanie powinno odbywać się z uwzględnieniem celu (chociażby terytorialnego), w jakim nasza gra jest wydawana (oraz czy będziemy np. tworzyć merch związany z naszą grą – kwestia naruszania określonych klas znaku towarowego).

W praktyce, najbardziej przydatnymi narzędziami do ww. działania są bazy znaków na stronach: (i) Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej (https://ewyszukiwarka.pue.uprp.gov.pl/search/simple-search), (ii) Europejskiego Urzędu ds. Własności Intelektualnej (https://euipo.europa.eu/eSearch/) oraz (iii) TM View (https://www.tmdn.org/tmview/).

W ww. wyszukiwarkach, możemy wyszukiwać assety po nazwie, za pomocą obrazu, na określonym tylko terytorium, w określonych urzędach własności intelektualnej oraz z wyszczególnieniem na określone towary i usługi. W ramach wyszukiwania zaawansowanego, mamy również m.in. opcje wyszukania znaków towarowych zarejestrowanych w konkretnych klasach oraz pod kątem statusu rejestracji (czy dana rejestracja jest aktywna, czy nie aktywna itp.).

Przykładowo, chcielibyśmy wykorzystać w naszej grze nazwę „Browar Grodzisk”, żeby bohaterowie wypili sobie white IPA tego właśnie browaru. Sprawdźmy, czy możemy?

Krok 1: wyszukujemy po nazwie „Browar Grodzisk”:

Krok 2: zapoznajemy się z wynikami:

Jak widać, niektóre tylko ze znaków towarowych są aktywne – w przypadku pozostałych, okres rejestracji zdążył już upłynąć, co w praktyce oznacza, że utraciły one ochronę jako znaki towarowe.

Przyjrzyjmy się również konkretnemu znakowi towarowemu z bliska:

Widzimy zatem, że zarejestrowany jest wyłącznie znak graficzny, w tej konkretnej, przedstawionej postaci i w takiej właśnie postaci podlega on ochronie na terenie Unii Europejskiej.

Teoretycznie więc, bazując na ww. wyniku, moglibyśmy użyć (przy założeniu, że inne prawa się temu nie sprzeciwiają) – nazwy „browar grodzisk” w naszej grze, jednak w innym zestawieniu graficznym, odróżniającym się od tego zarejestrowanego.

Oczywiście, weryfikacja na podstawie ww. baz nie jest co prawda weryfikacją prawnoautorską, natomiast z pewnością pozwala na wstępne zapoznanie się z kwestią dostępności poszczególnych rozwiązań, w tym w szczególności pozwala uniknąć użycia w grze zarejestrowanego oraz podlegającego szczególnej ochronie znaku towarowego.

Podsumowanie

Gry wideo, składające się z wielu elementów (z których każdy może stanowić odrębny przedmiot szczególnej ochrony znaku towarowego) są szczególnie narażone na potencjalne naruszenia tychże praw innych osób. Jednocześnie, pamiętać należy o ogólnej zasadzie wynikającej z prawa autorskiego, dotyczącego stopnia odróżnienia stworzonego przez nas elementu gry od (w tym przypadku) zarejestrowanego znaku towarowego, objętego szczególną ochroną.