Fundacja rodzinna

Od 22 maja b.r., na wzór rozwiązań zachodnich, pojawiła się nowa opcja zarządzania majątkiem dla firm rodzinnych (choć nie tylko) i zabezpieczenia tego majątku dla konkretnych osób – beneficjentów, w formie fundacji rodzinnej. To ciekawa propozycja dla rodzinnych biznesów oraz majątków osobistych, w szczególności w perspektywie sukcesji i częstych problemów związanych z przekazaniem biznesu następcom. Dodatkowo, może pozwolić obniżyć koszty podatkowe na etapie wypłaty dywidendy. 

Cel: integracja kapitału

Fundacja rodzinna ma zapobiec sytuacji, kiedy np. dzieci dzielą się majątkiem rodziców, następnie wnuki dalej dzielą majątek, realizując jedynie własne plany co do przeznaczenia otrzymanego majątku, w tym niezwiązane z biznesem albo podyktowane sytuacjami losowymi.

Fundacja rodzinna pozwoli zakumulować kapitał i zarządzać nim tak, aby rodzinny biznes zachował aktywność w sferze gospodarczej i dostarczał środków utrzymania przyszłym pokoleniom.

Za realizację celów fundacji rodzinnej odpowiada zarząd, którego członek/-owie nie muszą być beneficjentami (ale mogą). Co najmniej raz na 4 lata fundacja rodzinna podlega audytowi.

Majątek fundacji rodzinnej

Do założenia fundacji rodzinnej konieczne jest oświadczenie fundatora o jej utworzeniu i wniesienie funduszu założycielskiego w wysokości co najmniej 100.000 zł przed notariuszem lub w testamencie.

Przedmiotem wkładu mogą być prawa majątkowe (np. autorskie), rzeczy ruchome, nieruchomości, a także udziały w spółkach.

Co ważne, fundacja rodzinna co do zasady nie może bezpośrednio wykonywać działalności gospodarczej. Dozwolone wyjątki stanowi działalność polegająca na:

• zbywaniu mienia, o ile mienie to nie zostało nabyte wyłącznie w celu dalszego zbycia,
• najmie, dzierżawie lub udostępnianiu mienia do korzystania na innej podstawie [to może być wariant dla JDG – wymaga analizy per przypadek],
• przystępowaniu i uczestnictwie w spółkach handlowych, funduszach inwestycyjnych, spółdzielniach oraz podmiotach o podobnym charakterze, nabywaniu i zbywaniu papierów wartościowych, instrumentów pochodnych i praw o podobnym charakterze,
• udzielaniu pożyczek wybranym podmiotom powiązanym kapitałowo lub osobowo, w tym beneficjentom,
• obrocie zagranicznymi środkami płatniczymi należącymi do fundacji rodzinnej w celu dokonywania płatności związanych z działalnością fundacji rodzinnej, w tym wypłatą świadczeń beneficjentowi,
• prowadzeniu przedsiębiorstwa w ramach gospodarstwa rolnego, lub
• gospodarce leśnej. 

Dla kogo

Fundatorem fundacji rodzinnej może być jedna albo więcej osób fizycznych (chyba, że do ustanowienia dochodzi w testamencie – wtedy dopuszczalny jest tylko jeden fundator).

Fundatorzy nie muszą być ze sobą spokrewnieni, możliwe będzie tworzenie fundacji wielorodzinnych (choć będzie to mniej korzystne podatkowo). Dla osób niespokrewnionych, a będących wspólnikami, ciekawą opcją może być założenie odrębnych, własnych fundacji rodzinnych, ale zarządzanych np. przez te same osoby, co zapewni spójność zasad rozwijania biznesu, a także czerpania korzyści przez fundatorów i beneficjentów.

Beneficjenci są określeni w statucie fundacji, z opisem ich uprawnień. Może to być dowolna osoba fizyczna, w tym i sam fundator, lub organizacja pożytku publicznego. W zależności od stopnia pokrewieństwa z fundatorem, wypłaty dla beneficjentów będą korzystały ze specjalnych preferencji podatkowych.

Korzyści podatkowe

Fundacja rodzinna jako osoba prawna będzie podatnikiem 15% CIT, jednak w zakresie dozwolonej działalności gospodarczej i szeroko rozumianych zysków kapitałowych skorzysta z podmiotowego zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych.

Fundacja rodzinna nie będzie płacić 19% podatku od dywidend i innych zysków kapitałowych otrzymywanych od spółek, których będzie właścicielem lub udziałowcem.

W zakresie innej działalności gospodarczej fundacja rodzinna opodatkowana będzie 25% CIT-em, a 15% CIT będzie płacić dopiero w momencie przekazania świadczeń fundatorowi lub beneficjentom (lub likwidacji mienia).

Jeśli beneficjentami będą osoby z zerowej grupy podatkowej, w grę będzie wchodziło zwolnienie z PIT. W takiej sytuacji fiskus pobierze tylko 15% CIT od fundacji rodzinnej z tytułu wypłaty świadczenia na rzecz beneficjenta. Podatku (PIT) nie zapłacą małżonkowie, zstępni (córka, syn, wnuki, prawnuki), wstępni (matka, ojciec, dziadkowie), pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha. Jeżeli beneficjentami będą inne osoby, podatek od świadczeń będzie podwójny: 15% CIT od fundacji oraz 15% PIT od beneficjenta w części odpowiadającej proporcji przypadającej na mienie wniesione do fundacji przez fundatora spoza najbliżej rodziny.

Przychody te jako przychody z innych źródeł, niezwiązane z pracą, nie podlegają składkom na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.

W przypadku gdybyście potrzebowali Państwo wsparcia, zachęcamy do kontaktu z r.pr. Monika Skaba-Szklarską (mss@lbplegal.com), która chętnie odpowie na wszelkie dodatkowe pytania z tego zakresu.